6734 SAYILI “VERGİ BARIŞI”NA YÖNELİK “BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN KANUN” YAYINLANDI.

19.08.2016 tarihli ve 29806 Sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan ve kamuoyunda “vergi affı kanunu” ya da “vergi barışı kanunu” olarak bilinen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun” yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.  Kanun neler getirmekte ve ne gibi imkânlar sağlamakta bu soruların cevaplarını ortaya koymak adına sizlerle kısaca ve ana hatlarıyla bilgi paylaşım amaçlı olarak bu yazıyı kaleme aldım.

1. 30.06.2016 TARİHİNDEN ÖNCEKİ (BU TARİH DAHİL) DÖNEMLERE İLİŞKİN VEYA BU TARİHE KADAR VERİLMESİ GEREKEN BEYANNAMELERE İLİŞKİN VERGİLER, ZAM VE FAİZLER İLE CEZALARIN DURUMU.

a) Vergi Usul Kanunu kapsamındaki, ilgili tarihe kadar (bu tarih dahil) verilmesi gereken beyannamelere ilişkin borçlar,

b) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) tahakkuk eden vergilere ilişkin borçlar,

c) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları,

d) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) Askerlik Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu, Seçim Kanunu, Nüfus Hizmetleri Kanunu, RTÜK ve Yayınları Hakkındaki Kanun gibi kanunlar çerçevesinde kesilen idari para cezaları,

e) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) bunların dışında olup Maliye Bakanlığı tarafından tahsil edilen amme alacakları (asli ve feri alacaklar),

f) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) işletmelerde mevcut olup kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile ilgili kayıtlarda yer aldığı halde işletmede yer almayan emtia, kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar,

g) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) Gümrük Kanunu ile ilgili amme alacakları,

h) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) SGK ile ilgili amme alacakları,

ı) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) Damga Vergisi, Özel İletişim Vergisi, Eğitime Katkı Payı ve bunlara bağlı feriler,

i) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) belediyelere ait idari para cezaları, vergiler ve ferileri,

j) İlgili tarihe kadar (bu tarih dahil) 2560 sayılı Kanun kapsamındaki büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su alacakları ve ferileri,

borçların yeniden yapılandırılması kapsamına alınmıştır.

2. KESİNLEŞMİŞ ALACAKLARIN DURUMU

Maliye Bakanlığı, belediyeler ve il özel idarelerince tahsil edilen ve kanunun yayım tarihi itibariyle (19.08.2016 ve öncesi) aşağıdaki konular da borçların yeniden yapılandırılması kapsamına alınmıştır.

a) Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş vergiler, vergi cezaları (%50 si), idari para cezalarının taksitlendirilmesi halinde bunların anaparalarına ait faiz ve zamlar silinir. Bunun yerine Yİ-ÜFE kapsamında hesaplanan bedel tahsil edilir.

b) Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları ve iştirak kapsamında kesilen vergi cezalarının (%50 si) taksitlendirilmesi halinde bunların anaparalarına ait faiz ve zamlar silinir. Bunun yerine Yİ-ÜFE kapsamında hesaplanan bedel tahsil edilir.

c) Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş Askerlik Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu, Seçim Kanunu, Nüfus Hizmetleri Kanunu, RTÜK ve Yayınları Hakkındaki Kanun gibi kanunlar çerçevesinde kesilen idari para cezalarının tamamı ile bunların zam ve faizleri yerine, Yİ-ÜFE kapsamında hesaplanan bedel tahsil edilir.

d) Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş yukarıda sayılanların dışındaki amme alacaklarının ödenmemiş kısmının taksitlendirilmesi halinde bunların anaparalarına ait faiz ve zamlar silinir. Bunun yerine Yİ-ÜFE kapsamında hesaplanan bedel tahsil edilir.

Yukarıdaki uygulama Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın yetkili tahsil daireleri tarafından tahsil edilen amme alacaklarını da kapsamaktadır (Gümrük Vergisi gibi).  Ayrıca;

• İhtirazi kayıtla verilen beyannameler kapsamındaki tahakkuk eden alacaklar,
• Geçici vergiler kapsamındaki tahakkuk eden alacaklar,
• Motorlu Taşıtlar Vergisi kapsamındaki tahakkuk eden alacaklar,
• Katı Atık Ücret Alacakları kapsamındaki tahakkuk eden alacaklar,
• Su ve atık su bedelleri kapsamındaki tahakkuk eden alacaklar,

da yapılandırmadan faydalanabilecektir. Yukarıda sayılan konular hakkında yapılandırmadan faydalanabilmek için dava açmamış olunması şarttır.

3. KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA AŞAMASINDA BULUNAN ALACAKLAR

Kanunun yayım tarihi itibariyle (19.08.2016 ve öncesi) ilk derece yargı mercilerindeki alacaklar ile dava açma süresi henüz geçmemiş ikmalen, resen ve idarece yapılan tarhiyatlara istinaden hesaplanan alacaklar, davadan vazgeçilmesi halinde,  % 50’si ödenmek şartıyla, kalan % 50 ve faiz ve zam gibi feri alacakların tamamı terkin edilmektedir. Bunun yerine Yİ-ÜFE kapsamında hesaplanan bedel tahsil edilir.

Temyiz, istinaf ve itiraz aşamasındaki davalara konu olan alacaklarda ise;

a) Terkine ilişkin bir karar olması halinde ilk tarhiyata/tahakkuk esas alınan verginin % 20’si ile bu tutara hesaplanan faiz ve zam gibi feri alacaklar yerine Yİ-ÜFE kapsamında hesaplanan bedelin ödenmesi durumunda geriye kalan % 80’lik kısım ve feri alacakların tamamı silinecektir.

b) Tasdik veya tadilen tasdike ilişkin bir karar olması halinde tasdik veya tadilen tasdike ilişkin vergilerin tamamı, terkin edilen vergilerin % 20’si ve bu tutara hesaplanan faiz ve zam gibi feri alacaklar yerine Yİ-ÜFE kapsamında hesaplanan bedelin ödenmesi durumunda geriye kalan % 80’lik kısım ve feri alacakların tamamı silinecektir.

c) Vergi ve gümrük yükümlülüğü ile ilgili idari para cezalarına ilişkin davalarda taksitlendirmeden yararlanılması durumunda kanuna uygun surette ödenmesi halinde ve asla bağlı olmaksızın kesilen vergi/ idari para cezalarında davadan vazgeçilmesi halinde, % 50’si ödenmek şartıyla, kalan % 50 ve faiz ve zam gibi feri alacakların tamamı terkin edilmektedir.

4. İNCELEME VE TARHİYAT SAFHASINDA BULUNAN İŞLEMLER

Kanunun yayım tarihinden (19.08.2016) önce başlanıldığı halde tamamlanmamış olan vergi incelemeleri bu Kanun hükümlerine göre devam ettirilir. İşlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergilerin % 50’si’ve feri alacakların yerine Yİ-ÜFE kapsamında hesaplanan bedelin ödenmesi durumunda geriye kalan miktarlar silinir.

Vergi aslına bağlı olmayan cezalarda %25’i yapılandırılır. İhbarnamelerin kendilerine ulaşmasından sonra mükellefler otuz gün içinde yazılı başvurarak ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen ayda ödenmek şartıyla, ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödenmesi gerekmektedir.  İştirak kapsamında kesilen vergi ziyaı cezalarının % 25’inin aynı şartlar içinde ödenmesi durumunda geriye kalan miktar silinir.

5. MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI

Aşağıdaki tablodan kimlerin ne kadar artırımda bulunacağı özetlenmiştir.

Bu tablodan da anlaşılacağı üzere 2011 yılı için matrah artırımı % 35’den başlarken, 2015 yılı için bu oran % 15’dir. Matrah artırımında bulunan mükellefler ilgili yıllarda beyan ettikleri kazançlarına bakacaklar ve ilgili yılların karşılığındaki oranlarla çarparak beyan etmeleri gereken rakamı bulacaklardır. Daha sonra bunu asgari tutar ile karşılaştıracaklar ve hangisi yüksek ise onu beyan edeceklerdir. Böylece tam olarak kaç TL matrah artırımında bulunacaklarına karar vereceklerdir.

Örneğin 2. sınıf tacir olarak mükellef olan bakkaliye faaliyeti ile uğraşan bir mükellefin 2011 yılında beyan ettiği kazanç 28.000 TL’dir. 2011 yılında matrah artırımında bulunmak isteyen mükellef bu rakamı % 35 ile çarpacaktır. Böylece (28.000×0,35=) 9.800 TL’ye ulaşır. Bunu kendisi ile ilgili asgari tutarı gösteren (5) numaralı sütunda, 2011 yılı karşılığında yazan rakamla (9.500) ile karşılaştıracaktır. Kendi kazancı üzerinden hesapladığı rakam (9.800 TL) daha yüksek olduğundan matrah artırımında bu rakamı dikkate alacaktır. Bundan sonra ödemesi gereken vergiyi hesaplayacaktır. Örneğimizdeki mükellef ilgili yılda vergilerini zamanında ödeyen bir mükellef ise bu rakamı (9.800 TL) (8). sütundaki % 15 ile çarpacak, aksi halde (9). sütundaki % 20 ile çarpacaktır.

Matrah artırımında bulunan mükellefler ilgili yıllar ile ilgili gelir veya kurumlar vergisi kapsamında bir daha vergi incelemesi yaşamayacaklardır. Bu da mükellefler için önemli bir teminat olarak düzenlenmiştir. Diğer yandan hiç beyanname vermemiş ya da matrah beyan etmemiş mükellefler uygulamadan yararlanmak istemeleri durumunda asgari tutarları ödemek durumundadırlar.

Aşağıdaki tabloda KDV ve Stopaj Yükümlülükleri ile İlgili Matrah Artırım oranlarına yer verilmiştir.

6. İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ

İşletmelerde kayıtlı olduğu halde mevcut olmayan ya da mevcut olduğu halde kayıtlı olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar beyan edilecektir Aktife alınacak ancak üzerinden amortisman ayrılmayacaktır. Söz konusu mevcutlar üzerinden ayrıca % 10 oranında KDV hesaplanacak ve sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir.

7. BAZI VARLIKLARIN MİLLİ EKONOMİYE KAZANDIRILMASI

Yurtdışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet, diğer sermaye piyasası araçları, gemi, yat ve diğer su araçlarını 31.12.2016 tarihine kadar Türkiye’ye getiren gerçek ve tüzel kişiler söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebileceklerdir, herhangi bir mali yükümlülükleri de doğmayacaktır. İşletmelere dahil edilenler dönem kazancında dikkate alınmaz, işletmeden çekilebilir. Bu varlıkların mükellefler dışındaki kişiler adına da beyan edilmesi mümkündür.

8. BAŞVURU ZAMANI VE USULÜ

Bu kanun kapsamında yapılandırmadan faydalanmak isteyen mükellefler 31 Ekim 2016 tarihi mesai saati sonuna kadar başvurmak durumdadırlar. Yapılandırma sonrası taksitlerini zamanında ödemeleri yapılandırmanın bozulmaması açısından önemlidir.

İlk iki taksitin süresinde ödenmesi koşulu ile kalan taksitlerden bir takvim yılında iki veya daha az taksitin süresinde ödenmemesi ya da eksik ödenmesi durumunda, ödenmeyen ya da eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ay sonuna kadar gecikme zammı oranındaki feri borcunun ödenmesi durumunda Kanun hükümlerinden yararlanmaya devam edilir.

İlk iki taksitin ödenmemesi ya da ikiden fazla taksitin ödenmemesi ya da eksik ödenmesi durumunda yapılandırma avantajlarından yararlanmak mümkün olmayacaktır.